روش‌های ثابت شده برای مطالعه مؤثر که موفقیت شما را تضمین می‌کنند

آمادگی برای موفقیت

یکی از مفید‌ترین شیوه‌های آغاز درس‌خواندن این است که خودتان را از ابتدا برای موفقیت آماده کنید. برای این کار، شگرد‌های زیر را در نظر داشته باشید:

۱. از منابع چاپی استفاده کنید

حمل و استفاده از تبلت‌ها و دیگر رسانه‌های آموزشی الکترونیکی بسیار راحت است، اما پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند استفاده از منابع چاپی برای درس‌خواندن کماکان کارآمد‌تر است. برخی پژوهشگران معتقدند عادات تعاملی مانند بزرگ یا کوچک‌کردن تصاویر، کلیک‌کردن یا بالا و پایین کردن مطالب تجربهٔ آموزشی دانش‌آموزان را بهبود می‌بخشد. به‌رغم این تلقی، پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند بیش از ۹۰ درصد دانش‌آموزان، هنگام درس‌خواندن، منابع چاپ‌شده را به دستگاه‌های دیجیتال ترجیح می‌دهند. علاوه بر این، پژوهش یک استاد روانشناسی نشان می‌دهد یادگیری با استفاده از صفحهٔ رایانه، در مقایسه با مطالعه از روی منابع چاپ‌شده، به تکرار بیشتری نیاز دارد.

۲. به موسیقی گوش دهید

برخی از متخصصان معتقدند بهره‌وری مطالعه در سکوت یا همراه با موسیقی به ترجیحات و ویژگی‌های شخصی افراد بستگی دارد؛ اما بسیاری از پژوهشگران مدعی‌اند گوش‌دادن به انواعی خاص از موسیقی (مانند موسیقی کلاسیک قرن ۱۸) بخش‌های ویژه‌ای از مغز را فعال و قدرت تمرکز و پیش‌بینی دانش‌‌آموزان را تقویت می‌کند. گوش‌دادن به موسیقی، شما را سرحال‌تر می‌کند و در افزایش انگیزه برای درس خواندن مؤثر است.

۳. پیش از مطالعه، ورزش کنید

پژوهش‌های فراوانی در حوزه‌های روان‌شناسی، سلامتی و تناسب اندام، فواید ورزش برای مغز را تأیید کرده‌اند. این پژوهش‌ها نشان می‌دهند حتی تمرینات کوتاه هم عملکرد مغز را تقویت می‌کنند؛ زیرا با ورزش‌کردن اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به مغز منتقل می‌شود. دکتر داگلاس بی. مک‌کیگ (Dr. Douglas B. McKeag) مدعی‌ است کمی عرق کردن پیش از مطالعه، شما را هوشیار‌‌تر و ذهنتان را باز‌تر می‌کند؛ به همین دلیل، فرایند یادگیری و کسب اطلاعات جدید پس از حرکات ورزشی بهبود می‌یابد.

۴. ریلکسیشن انجام دهید

مکان و زمان درس‌خواندن

بسیاری تصور می‌کنند درس‌خواندن‌های آخر شب برای موفقیت تحصیلی مضر است؛ اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند شب زنده داری می‌تواند بسیار مفید باشد. علاوه بر این، برخی از روان‌شناسان به دانش‌آموزان توصیه می‌کنند گاهی زندگی یکنواخت تحصیلی خود را به هم بزنند، به‌ویژه وقتی زمان درس‌خواندن برای امتحانات اصلی فرا می‌رسد! این نکات را در ذهن داشته باشید و زندگی تحصیلی‌تان را از یکنواختی خارج کنید:

۵. وقتی خسته‌اید، درس بخوانید و بعدش بخوابید

اگر در حال آموختن مهارتی جدید (مانند یادگیری زبان خارجی یا نواختن ساز) هستید، مطالعه در زمان‌های خستگی می‌تواند تمرکز ذهنی‌تان را افزایش دهد! اصطلاح علمی این وضعیت «یادگیری در خواب» است. مغز شما در حین خواب سامان می‌گیرد و قدرت بازخوانی اطلاعاتش تقویت می‌شود؛ به همین دلیل، فرایند تثبیت حافظه حین خواب‌های عمیق بیشترین بازده را دارد. به این ترتیب، مرور مطالب درسی پیش از خواب به مغزتان این قدرت را می‌دهد که حتی در حین خواب هم یادگیری را ادامه دهد!

۶. گهگاه تغییراتی در محیط درس‌خواندن ایجاد کنید

ایجاد تغییر در محیط مطالعه توانایی‌ یادگیری و تمرکز شما را تقویت می‌کند. رابرت بجورک (Robert Bjork)، روان‌شناس، معتقد است تغییری ساده مانند تغییر اتاقی که در آن درس می‌خوانید (یا حتی تجربه درس‌خواندن در طبیعت) سطح تمرکز و قدرت حافظه شما را افزایش می‌دهد.

شیوه‌های درس‌خواندن مؤثر

پژوهش بر فرایند‌های یادآوری اطلاعات و شیوه‌های مطالعه چندین دهه قدمت دارند. بهترین راه برای پیداکردن شیوهٔ مناسب درس‌خواندن این است که این شگرد‌ها را آزمون‌و‌خطا کنید:

۷. بر «منحنی فراموشی» غلبه کنید

دانشمندان از سال ۱۸۸۵ پژوهش بر مفهوم منحنی فراموشی را آغاز کرده‌اند. توجه به این مفهوم، هنوز هم کاربرد‌های فراوانی در کارآمد‌کردن عادات مطالعه دارد. جانِ کلام منحنی فراموشی از این قرار است: وقتی اولین بار به مطلبی گوش می‌دهید یا آن را می‌خوانید، با مرور آن مطلب در ۲۴ ساعت ابتدایی می‌توانید ۸۰ درصد آن را به خاطر بسپارید! خوشبختانه ادامهٔ این کار (مرور مطلب در روز‌های بعد) اثری تصاعدی دارد؛ یعنی ممکن است بعد از یک هفته، با چند دقیقه مرور مطلب، ۱۰۰ درصد آن را حفظ کنید.

به‌طورکلی، روان‌شناسان مطالعه در بازه‌های زمانی نزدیک به زمان یادگیری را مؤثر‌تر از مطالعات شب‌امتحانی می‌دانند. هرچه مرور مطالب به روز اول یادگیری نزدیک‌تر باشد، درس‌خواندن شما کارآمد‌تر خواهد بود.